Vùng đất Nghĩa Lộ (Yên Bái) là cái nôi của đồng bào Thái vùng Tây Bắc. Nếu muốn thưởng thức những món ăn độc đáo của người Thái, mời bạn đến nơi đây. Bạn sẽ được nếm những hương vị mộc mạc lạ lùng của một nghệ thuật nấu ăn hết sức cầu kỳ. Thế mới lạ!

Đến thị xã Nghĩa Lộ, du khách sẽ được thưởng thức những món ăn độc đáo của người Thái như xôi ngũ sắc, rêu nướng, lạp sườn, cá nướng…Trong đó, lạp sườn (thịt lợn nhồi phèo sấy gác bếp) là món được nhiều người ưa thích. Ai đã một lần thưởng thức thật khó quên bởi vị thơm, hơi chua và mùi bồ hóng gác bếp.

Anh Nguyễn Tiến Đạt – du khách (Hải Phòng) – cảm  nhận: “Tôi đã thưởng thức rất nhiều món ăn. Món ăn của người Thái Nghĩa Lộ có vị thơm ngon rất riêng, cầu kỳ  trong cách chế biến. Đặc biệt, món lạp sườn tôi rất thích”.

Lạp sườn hun khói thường được bà con nướng, rán, hoặc “xôi” (hấp). Ảnh: KT

Để có những mẻ lạp sườn thơm ngon, ngoài việc lựa chọn thịt lợn ba chỉ tươi ngon, thì việc chọn phèo cũng phải cầu kỳ, đảm bảo phèo không quá to hoặc quá nhỏ. Thịt ba chỉ sau khi thái hạt lựu đem tẩm ướp mắm, muối, mì chính, hành, tỏi, rượu…Đặc biệt, không thể thiếu hạt tiêu rừng (mắc khén). Thịt nhồi xong treo ráo nước một ngày rồi đem sấy. Sấy là công đoạn cầu kỳ nhất, lửa không được quá to. Sấy khoảng 2 ngày đêm, khi thấy lạp sườn khô se mới đem đồ chín, hoặc đem rán vàng khi ăn. Chị Lường Thị Hồng Chung, ở bản Chao Hạ 1, xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ, tiết lộ: “Đặc biệt, món lạp sườn của người Thái không được phơi nắng vì sẽ làm mất màu sắc, vị thơm của thịt. Khi tẩm ướp gia vị phải theo tỷ lệ và thời gian tẩm ướp cũng là khâu quan trọng tạo nên vị thơm ngon rất riêng của món ăn này”.

Khói bếp có tác dụng như một chất bảo quản, giữ cho lạp sườn không bị hỏng. Lạp sườn ngon phải là loại làm bằng thịt lợn đen dân bản nuôi. Ảnh: KT

Tại một số xã vùng lòng chảo Mường Lò của thị xã Nghĩa Lộ có hàng chục gia đình làm mô hình du lịch, đón khách ăn nghỉ tại gia. Những món ăn do chính tay người dân bản địa chế biến, đặc biệt là món lạp sườn ngày càng được nhiều người biết đến.

Gia đình chị Hoàng Thị Phượng, ở bản Đêu 2, xã Nghĩa Lợi, mỗi năm đón trên 2 nghìn lượt du khách trong và ngoài nước. Chị Phượng cho biết: khách du lịch rất thích khám phá văn hoá của đồng bào Thái, đặc biệt là ẩm thực. Món lạp sườn dù cầu kỳ, nhưng cũng không khó làm nên được nhiều du khách tìm hiểu và học cách chế biến. Đôi khi, chỉ cần chuẩn bị một nắm xôi gói cẩn thận trong lá dong, với vài miếng lạp sườn đã được xôi hoặc nướng, rán vàng, du khách có thể đạp xe cả ngày trời khám phá Nghĩa Lộ, hay lên Trạm Tấu tìm hiểu đời sống của người Mông mà không lo bụng đói.

Trước đây, lạp sườn chỉ được đồng bào Thái đen ở Nghĩa Lộ làm ăn Tết. Nhưng ngày nay, lạp sườn, cùng nhiều món ăn độc đáo khác được bà con làm thường xuyên, vừa để ăn, vừa để tiếp đãi khách du lịch.

Thiều Nghiệp/VOV-Tây Bắc